بررسی رابطه شومی منابع و اقتصاد خاکستری در ایران (با تأکید بر رشد اقتصادی)

با توجه به اهمیت انکارناپذیر نقش نفت در اقتصاد ایران و تأکید بر این موضوع که ایران تجربه توسعه نفت محور را یکبار در دهه 50 با هزینه سنگینی پشت سر گذاشته و تکرار دوباره این اشتباه نشان دهند? سوء مدیریت است. مطالعه حاضر در صدد نشان دادن این موضوع است که چگونه عدم مدیریت صحیح درآمدهای نفتی این منبع گرانبها را از کانال کاهش نرخ رشد اقتصادی، تبدیل به یک ماده شوم بر سر راه توسعه اقتصادی ایران کرده است. نتایج حاصل از برآورد مدل پژوهش نشان می دهند نرخ رشد نیروی کار، رشد درآمد نفت، آزادی اقتصادی اثر مثبت بر رشد اقتصادی و متغیرهای اندازه دولت، رشد اقتصاد پنهان اثر منفی بر رشد اقتصادی داشته اند. رشد درآمد نفتی هرچند به صورت کمی رشد اقتصادی را می تواند افزایش دهد اما به دلیل گسترش حجم اقتصاد پنهان رشد اقتصادی به صورت منفی تحت تاثیر قرار گرفته است. به عبارتی عملکرد نفت بر رشد اقتصادی کشوردوگانه بوده است. نفت از یکسو سرمایه لازم برای نوسازی و توسعه را فراهم آورده و به ایران اجازه داده است تا آهنگ رشد اقتصادی را تسریع کند. از سوی دیگر، با تبدیل کردن کشور به صحنه رقابت های ژئوپلتیک بین المللی، ایجاد مناسبات رانتی، تضعیف انگیزه کار و خلاقیت اقتصادی، ترویج مصرف گرایی، گسترش اقتصاد پنهان، فساد اداری - اقتصادی، سست کردن انضباط مالی دولت، تضعیف تولیدات داخلی، به صورت مانعی در برابر توسعه به هنجار و پایدار کشور عمل کرده است.